Arkady Fiedler

Znany prozaik, reportażysta, przyrodnik i podróżnik urodził się 28 listopada 1894r. w Poznaniu. Był synem Antoniego Fiedlera, znanego poznańskiego poligrafa i wydawcy. To właśnie ojciec rozbudził w nim namiętne zainteresowanie przyrodą – „Uczył mnie kochać rzeczy takie, obok których inni ludzie przechodzili obojętnie” – wspominał później pisarz o swym ojcu.

Ukończył szkołę realną Bergera w Poznaniu, a następnie studiował filozofię i nauki przyrodnicze na Uniwersytecie Jagiellońskim oraz na uniwersytecie w Poznaniu. Studia te zostały przerwane wybuchem I wojny światowej. W latach 1918-1919 brał udział w Powstaniu Wielkopolskim. Jako prozaik zadebiutował w 1917r. cyklem wierszy „ Czerwone światło ogniska” na łamach poznańskiego dwutygodnika „Zdrój”. Po zakończeniu I wojny światowej rozpoczął dalsze studia – w latach 1922-1923 studiował i ukończył Akademię Sztuk Graficznych w Lipsku, zdobywając tytuł mistrza chemigrafii. W 1926 roku wydał pierwszą książkę „Przez wiry i porohy Dniestru”.

Swoją pierwszą, większą podróż odbył do południowej Brazylii w 1928r. Przywiózł z niej bogate zbiory zoologiczne i botaniczne, które bezinteresownie przekazał Muzeum Przyrodniczemu i innym placówkom naukowym w Poznaniu. Wrażenia z tej podróży opisał w książkach: „ Bichos, moi brazylijscy przyjaciele” i „ Wśród Indian Koroadów”. Swe najgorętsze marzenie – wyprawę do Amazonii zrealizował w 1933 roku. Wyprawa zaowocowała książką „ Ryby śpiewają w Ukajali”, która zdobyła wielkie uznanie czytelników. W trzy lata później wydał swój kolejny bestseller „Kanada pachnąca żywicą”.

Jego podróże przyrodnicze przerwała II wojna światowa – był wówczas na baśniowej wyspie Tahiti. Porzucił to miejsce i wybrał żołnierski los. W lutym 1940r. przez Francję dotarł do Wielkiej Brytanii, gdzie poznał polskich lotników bohatersko walczących w Bitwie o Anglię. Napisał o nich głośną książkę „Dywizjon 303”- jej przedruki krążyły w okupowanej Polsce, krzepiąc ducha walki. W latach 1942-1943 pływał na polskich statkach handlowych. Wysiłek polskich marynarzy opisał w książce „Dziękuję ci, kapitanie”. Po wojnie Fiedler wrócił do kraju i zamieszkał w Puszczykowie pod Poznaniem, gdzie w 1974r. zachęcony namowami czytelników, stworzył wraz z rodziną w swoim domu prywatne Muzeum-Pracownię Literacką Arkadego Fiedlera.

W swoim 90-letnim życiu odbył 30 wypraw i podróży – był m.in. w Norwegii, południowej Brazylii, Peru, Kanadzie, Indochinach, Meksyku, dwukrotnie na Madagaskarze. W wieku 87 lat udał się w ostatnią podróż do Afryki Zachodniej w 1981r. Napisał 32 książki, które ukazały się w 23 językach w przeszło 10-milionowym nakładzie. Jego książki urzekają plastyką opisu, barwnie przybliżają czytelnikowi ludzi o różnych kolorach skóry, uczą szacunku dla innych kultur i obyczajów, opiewają piękno przyrody. Obok wielu książek podróżniczych i dwóch wojennych, napisał także powieści dla młodzieży: „Mały Bizon”, „Wyspa Robinsona”, „Orinoko”, „Biały Jaguar”, oraz książki autobiograficzne – „Mój ojciec i dęby”(zawierająca wspomnienia z okresu dzieciństwa) i „Wiek męski-zwycięski”. Na krótko przed śmiercią wydał wspólnie z synem Markiem jeszcze dwie książki : „Indiański Napoleon Gór Skalistych”, „Ród Indian Algonkinów”.

Zmarł 7 marca 1985 roku w Puszczykowie, pochowany został na miejscowym cmentarzu.

Za swoją twórczość Arkady Fiedler otrzymał liczne nagrody i odznaczenia. Oto najważniejsze z nich:
- nagroda literacka miasta Poznania i Srebrny Wawrzyn Polskiej Akademii Literatury
- nagroda ministra kultury i sztuki II stopnia za literaturę podróżniczą
- nagroda prezesa Rady Ministrów za twórczość dla dzieci i młodzieży
- nagroda państwowej I stopnia za całokształt twórczości.
Odznaczony został także m.in.:
- Krzyżem Komandorskim Orderu Odrodzenia Polski
- Orderem Sztandaru I Klasy
- Orderem Budowniczych Polski Ludowej
- Orderem Uśmiechu (osobiście A. Fiedler cenił go sobie najwyżej i był to jedyny order, który nosił).

Jest patronem kilkudziesięciu szkół, a od dnia 6 lipca 2009 roku również patronem Wielkopolskiego Oddziału Żandarmerii Wojskowej w Poznaniu. Od 1996 roku w Muzeum-Pracowni Literackiej Arkadego Fiedlera wręczana jest coroczna nagroda „Bursztynowego Motyla im. A. Fiedlera” dla polskiego autora podróżniczej książki. Idea jej przyznawania powstała podczas obchodów setnych urodzin Arkadego Fiedlera w 1994 r. Wręcza się ją polskiemu autorowi za najlepszą książkę o tematyce podróżniczej. Nagrodę Bursztynowego Motyla otrzymali m. in. Wojciech Cejrowski , Elżbieta Dzikowska, Ryszard Kapuściński, Kinga Choszcz – pośmiertnie.

Wróć...